Otwarcie procedury tranzytu pozwala na przemieszczanie towarów pod dozorem celnym z lotniska pierwszego wprowadzenia do miejsca przeznaczenia, np. magazynu czasowego składowania, agencji celnej czy innego lotniska na terenie UE lub innych krajów w ramach wspólnej procedury tranzytowej.
Dzięki temu przedsiębiorca unika konieczności natychmiastowego dopuszczenia towaru do obrotu i uiszczania należności celno-podatkowych. Ma również czas na przygotowanie pełnej dokumentacji importowej, dokonanie odprawy celnej w innym, dogodniejszym miejscu lub skonsolidowanie przesyłek w celu optymalizacji kosztów transportu i obsługi celnej.
Warto podkreślić, że procedura tranzytu opiera się na zasadzie odpowiedzialności uczestników łańcucha dostaw. Każdy podmiot – od nadawcy, przez przewoźnika, po odbiorcę – ponosi określone obowiązki i ryzyka związane z prawidłowym przebiegiem transportu. Odpowiedzialność ta ma charakter zarówno formalny, jak i finansowy, co oznacza, że nawet drobne uchybienia mogą prowadzić do poważnych konsekwencji. W praktyce skuteczne zarządzanie procedurą tranzytową wymaga nie tylko znajomości przepisów, ale także wdrożenia wewnętrznych procedur kontrolnych i systemów compliance, które pozwalają minimalizować ryzyko błędów i utrzymać wysoki poziom zaufania organów celnych wobec uczestników procesu. Nieprawidłowe stosowanie procedury tranzytu może mieć również konsekwencje w odbiorze pozwolenia AEO.
Tranzyt to procedura celna umożliwiająca przemieszczanie towarów między różnymi punktami (lotniskami, magazynami) pod nadzorem celnym, bez konieczności uiszczania należności celnych w miejscu przeładunku czy podczas tranzytu. Towary pozostają „zamknięte” w systemie celnym i nie są oficjalnie wprowadzane do obrotu w kraju tranzytowym, co eliminuje konieczność płacenia opłat oraz ogranicza ryzyko błędów lub nadużyć. Dzięki tranzytowi można w sposób legalny i szybki przemieszczać przesyłki między lotniskami czy magazynami różnych krajów lub regionów celnych, zachowując pełną kontrolę nad rzeczywistym przeznaczeniem i ostateczną odprawą importową czy eksportową.
Istotnym elementem procedury tranzytu jest obowiązek złożenia odpowiedniego zabezpieczenia celnego, które gwarantuje, że towary rzeczywiście trafią do miejsca przeznaczenia i zostaną tam poddane właściwej/kolejnej procedurze celnej. Zabezpieczenie to ma chronić interesy organów celnych przed ewentualnym ryzykiem uszczuplenia należności. Jednocześnie system elektroniczny NCTS (Nowy Skomputeryzowany System Tranzytowy) umożliwia bieżące monitorowanie przemieszczeń i zapewnia organom celnym transparentność całego procesu.
W praktyce tranzyt pozwala na optymalizację procesów logistycznych i elastyczne planowanie odpraw celnych. Przedsiębiorcy mogą dzięki niemu konsolidować przesyłki w wybranym miejscu, korzystać z usług wyspecjalizowanych agencji celnych czy magazynów celnych oraz dostosowywać moment powstania obowiązku zapłaty należności do swoich potrzeb biznesowych. To narzędzie szczególnie istotne w transporcie lotniczym i międzynarodowej logistyce, gdzie czas i płynność procesów mają kluczowe znaczenie dla konkurencyjności firm.
→ Import spoza Unii Europejskiej do innego miejsca niż port pierwszego wprowadzenia
Jeśli towar dociera lotniczo spoza UE, ale odprawa celna odbędzie się w innym niż miejsce lądowania lotnisku lub magazynie, konieczne jest otwarcie tranzytu.
Przykładowo, towar z USA przylatuje do Frankfurtu, ale odprawę celną planuje się w Warszawie – wtedy tranzyt T1 lub odpowiednia procedura NCTS musi zostać uruchomiona.
→ Przemieszczanie towarów między lotniskami UE
Przy przesyłkach wewnątrz UE, gdzie swoboda przepływu umożliwia brak kontroli granicznej, potrzebne są procedury tranzytowe (np. WPT) zwłaszcza w przypadku towarów spoza UE lub wymagających specjalnych zezwoleń celnych.
→ Transport do/z magazynów czasowego składowania
Towary nieodprawiane natychmiastowo, a kierowane do magazynów celnych na terenie kraju lub innego lotniska wymagają otwarcia tranzytu, by utrzymać nadzór celny i unikać obowiązków celnych przed odprawą docelową.
→ Brak obsługi procedury w miejscu lądowania
Jeżeli urząd celny w miejscu lądowania nie obsługuje danej procedury, lub preferowana jest odprawa w innym punkcie, przesyłkę transportuje się tranzytem pod nadzorem odpowiednich służb celnych.
Otwieranie tranzytu to proces zgłoszenia towarów do procedury celnej- tranzytowej w Systemie NCTS lub jego odpowiedniku na lotnisku pierwszego kontaktu towaru z urzędem celnym. Towar jest tym samym objęty gwarancją tranzytową — finansowym zabezpieczeniem na wypadek nieprawidłowego dostarczenia towaru lub nieprawidłowego zamknięcia procedury. Do momentu zamknięcia tranzytu w miejscu przeznaczenia towar pozostaje pod ścisłą kontrolą celną.
Brak otwarcia tranzytu tam, gdzie jest on wymagany, może skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi:
Dlatego tak ważne jest, aby wszystkie podmioty uczestniczące w łańcuchu dostaw znały zasady otwierania tranzytu i rozumiały swoją odpowiedzialność w tym zakresie. Dobrze zorganizowana współpraca między spedytorem, agentem handlingowym i importerem pozwala zminimalizować ryzyko błędów formalnych i przyspieszyć proces odprawy. W praktyce oznacza to nie tylko uniknięcie sankcji, lecz także zwiększenie efektywności całego procesu logistycznego oraz budowanie wiarygodności przedsiębiorcy wobec organów celnych.
→ Przesyłka z Delhi do Amsterdamu, a dalej do Polski: Towar przesyłany tranzytem T1 w NCTS z punktu pierwszego wprowadzenia na lotnisku w Amsterdamie dociera do Polski. Tranzyt jest otwierany przez spedytora w Amsterdamie i zamykany przez agencję celną lub spedytora w Polsce.
→ Lot z Meksyku do Warszawy, dalej do Poznania: Odprawa celna odbędzie się dopiero w Poznaniu na zlecenie klienta, zatem w Warszawie otwierany jest tranzyt na przewóz przesyłki drogą lądową do miejsca odprawy.
→ Import z USA i odprawa w miejscu lądowania: Jeśli towar jest odprawiany bezpośrednio na lotnisku w Warszawie, nie jest wymagany tranzyt, tylko standardowa procedura importowa.
Tranzyt daje elastyczność i efektywność operacyjną, umożliwiając optymalizację kosztów i czasu. Przewoźnicy, agenci handlingowi i spedytorzy mogą łatwiej zarządzać ładunkami zgodnie z potrzebami klientów oraz specyfiką portów i magazynów. Tranzyt eliminuje konieczność natychmiastowego uiszczania cła i podatków, umożliwiając dynamiczne planowanie odpraw i dopasowanie do dostępnych możliwości infrastrukturalnych. To także zabezpieczenie przed błędami odprawy i potencjalnymi sankcjami. Można go więc porównać do autostrady celnej — bezpiecznego i szybkiego „korytarza”, który pozwala towarom przemieszczać się przez wiele granic i punktów kontroli bez zbędnych przeszkód.
Dodatkowo, procedura tranzytu sprzyja integracji handlu międzynarodowego, ułatwiając firmom korzystanie z globalnych łańcuchów dostaw. Dzięki niej możliwe jest łączenie różnych środków transportu, takich jak lotniczy, drogowy czy morski, bez konieczności każdorazowej odprawy w kraju przeładunku. To nie tylko przyspiesza logistykę, lecz także wspiera rozwój centrów dystrybucyjnych i hubów przeładunkowych, które mogą obsługiwać towary w skali regionalnej i międzynarodowej.
Otwieranie procedury tranzytowej w transporcie lotniczym to nie tylko wymóg prawny, ale także strategiczny element efektywności operacyjnej. Dlatego dla każdej przesyłki spoza UE, której nie odprawiamy w porcie pierwszego wprowadzenia, otwarcie tranzytu to krok konieczny. Znajomość przepisów oraz umiejętność ich praktycznego zastosowania to przewaga konkurencyjna w branży cargo, gdzie czas, zgodność z regulacjami i skuteczność stanowią o sukcesie i satysfakcji klientów.
Dodatkowo, prawidłowe otwarcie tranzytu minimalizuje ryzyko sporów z organami celnymi i ogranicza możliwość powstania kosztownych przestojów operacyjnych. W praktyce oznacza to większą płynność obsługi ładunków, lepsze wykorzystanie zasobów magazynowych oraz utrzymanie wysokiego poziomu wiarygodności wobec partnerów handlowych i administracji celnej.
dr Izabella Tymińska
Ekspert ds. ceł, prawa celnego i handlu zagranicznego
Autorka zajmuje się doradztwem z zakresu przepisów prawa celnego, importu i eksportu towarów i usług, analizą finansowo-ekonomiczną kontraktów międzynarodowych. Specjalizuje się w sprawach z tzw. „górnej półki trudności” – zawiłych i nietypowych. Wieloletni pracownik Urzędu Celnego.
13 listopada 2025
Rynek utrzymania czystości w przemyśle oraz w obiektach wielkopowierzchniowych przechodzi dynamiczną transformację. Wraz z rosnącymi oczekiwaniami dotyczącymi efektywności, niezawodności i [...]
27 października 2025
Dzięki ponad czterdziestoletniemu doświadczeniu w logistyce projektowej Rhenus wspiera transformację energetyczną oraz dynamiczny rozwój odnawialnych źródeł energii na całym świecie.
20 października 2025
Goodspeed, jeden z liderów logistyki w temperaturze kontrolowanej dla branży diet pudełkowych rozszerza sieć dostaw o ponad 400 nowych miejscowości [...]
20 października 2025
Arvato, operator logistyczny dla branż e-commerce i healthcare, przedłużył umowę na wynajem powierzchni logistycznej w Prologis Park Stryków, hubie logistycznym [...]
15 października 2025
Polacy zmieniają swoje oczekiwania wobec firm kurierskich i logistycznych. Szybkość i punktualność wciąż są fundamentem zaufania do firm transportowo-logistycznych – [...]
6 października 2025
Grupa największych europejskich firm z branży logistycznej, transportowej i energetycznej – w tym Pepsico, Nestlé, IKEA oraz EDF – wezwała [...]
3 października 2025
Rhenus chrzci innowacyjną barkę „Rhenus Berlin I” w terminalu Bulk Cargo w Szczecinie – kamień milowy dla multimodalnej logistyki energii [...]
9 września 2025
Frigo Logistics, wiodący w Polsce operator logistyczny specjalizujący się w obsłudze produktów wymagających kontrolowanej temperatury i ogólnopolska sieć sklepów Stokrotka [...]
3 września 2025
Logistyka produktów świeżych, takich jak owoce, warzywa, mięso czy ryby, jest jednym z najbardziej wymagających obszarów łańcucha dostaw. Różnica 2°C [...]
3 września 2025
Operator logistyczny intensyfikuje działania w regionie Maghrebu, rozwijając infrastrukturę i umacniając połączenia pomiędzy Afryką Północną a Europą.
1 września 2025
Nagłe przerwy w dostawie prądu – od krótkotrwałych zakłóceń po wielogodzinne blackouty – potrafią sparaliżować miasta, kluczowe sektory gospodarki i [...]
1 września 2025
Rosnące wymagania klientów, zmienność popytu i presja na coraz krótsze terminy dostaw sprawiają, że logistyka kontraktowa nie jest już opcją, [...]
13 listopada 2025
29 października 2025
Masz pytania dotyczące branży? Nurtuje Cię jakiś temat? Masz ciekawego newsa, lub pomysł na artykuł? Chciałbyś pojawić się na łamach TSL Biznes? Napisz do nas a my skontaktujemy się z Tobą!
